Je winkelwagen is momenteel leeg!
Auteursrecht op muziek
In Nederland worden de rechten van onder meer componisten en tekstschrijvers beschermd door de Auteurswet.
Wil je meer weten over de juridische bescherming en exploitatie van uitvoeringen en opnamen? Check dan onze pagina over naburige rechten.
Kennis van rechten zorgt ervoor dat je slimme deals kan maken. Slimme deals leiden tot minder risico en meer omzet. Minder risico en meer omzet leidt weer tot meer rust en ruimte om creatief te zijn.
Het muziekauteursrecht is er voor componisten, tekstschrijvers, bewerkers, vertalers en de partijen die de rechten verkrijgen, via een licentie of overdracht.
Auteursrecht beschermt zogenaamde “werken” als deze kort gezegd door een mens gemaakt, origineel en creatief zijn.
Het recht kan overgaan door overdracht of licentie. Een overdracht of exclusieve licentie moet in een ondertekend contract worden vastgelegd, anders is het niet geldig. Voor een niet-exclusieve licentie geldt deze eis niet, al blijft het wel handig om de afspraken duidelijk op papier te zetten. Dat kan uiteraard ook digitaal.
Auteursrechthebbenden mogen het muziekwerk exploiteren. In de wet wordt dit onder meer omschreven als “openbaarmaken” en “verveelvoudigen“.
Openbaarmaken betekent zoveel als het werk beschikbaar maken voor anderen, bijvoorbeeld door het ergens te uploaden of te laten horen.
Verveelvoudigen betekent dat een werk mag worden vastgelegd, dat er kopieรซn van mogen worden gemaakt en dat het mag worden aangepast.
Wil je weten of jouw contract klopt?
Wij hebben een handige checklist voor je gemaakt! Hierin vind je uitleg bij de belangrijkste contractsbepalingen en links naar de relevante wetten en artikelen als je echt wil weten hoe het zit.
Met de checklist kun je zelf controleren of jouw overeenkomst aan de wet voldoet en welke andere keuzes er mogelijk zijn met betrekking tot het contractvoorstel.
FAQ’s
Wanneer krijg je een auteursrecht op muziek?
In Nederland en de VS gelden verschillende regels voor het auteursrecht op muziek. Hier is een overzicht van hoe en wanneer je auteursrecht verkrijgt in beide landen en de belangrijkste verschillen:
Nederland (EU)
Ontstaan van het auteursrecht
- In Nederland (en de hele EU) krijg je automatisch auteursrecht zodra een muziekwerk is gecreรซerd en waarneembaar is.
- Je hoeft geen registratie te doen; het recht ontstaat vanzelf.
- Het werk moet wel een eigen, oorspronkelijk karakter hebben en het persoonlijk stempel van de maker dragen. Met een eigen, oorspronkelijk karakter wordt bedoeld dat het werk niet ontleend mag zijn aan een ander werk. Een persoonlijk stempel van de maker betekent dat er sprake moet zijn van een werk dat het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes, en daardoor een schepping van de menselijke geest. Iets mag niet zo banaal of triviaal zijn dat het per ongeluk tot stand komt of dat iedereen tot hetzelfde werk kan komen.
Verenigde Staten
Ontstaan van het auteursrecht
- Auteursrecht ontstaat zodra een werk wordt vastgelegd.
- Het is niet noodzakelijk voor het ontstaan van auteursrecht, maar in de VS is het sterk aangeraden om het werk te registreren bij het U.S. Copyright Office om juridische voordelen te krijgen (zoals het recht om schadevergoeding te eisen bij inbreuk).
Belangrijkste verschillen Nederland en VS
| Kenmerk | Nederland (EU) | Verenigde Staten |
|---|---|---|
| Ontstaan auteursrecht | Automatisch bij creatie | Automatisch, maar registratie aanbevolen |
| Duur bescherming | 70 jaar na overlijden auteur | 70 jaar na overlijden auteur (of 95/120 jaar bij bedrijven) |
| Registratie nodig? | Nee, maar je kunt werken laten vastleggen bij een notaris of i-DEPOT | Niet verplicht, maar sterk aangeraden voor juridische voordelen |
| Collectief beheer | BumaStemra | ASCAP, BMI, SESAC |
Wat doet BumaStemra?
Buma en Stemra zijn twee verschillende organisaties, maar ze werken wel samen en worden vaak samen genoemd. Omdat maker van muziekwerken praktische gezien niet individueel toestemming kunnen verlenen aan iedereen die hun werk wil gebruiken, wordt dit collectief geregeld. Moet je maar nagaan; een liedjesschrijver zou elke kroeg en elke radiozender afzonderlijk toestemming moeten geven voor het afspelen van een liedje. Buma verleent daarom collectieve licenties voor de openbaarmaking van muziek en Stemra voor het verveelvoudigen daarvan. Het geld wat zij innen, betalen ze door aan de rechthebbenden die bij de organisaties zijn aangesloten en hun werken daar hebben ingeschreven.
In Belgiรซ wordt collectief auteursrechtbeheer geregeld door SABAM. Op danceadvocaat.nl vind je daar meer informatie over.
Waarin verschillen het auteursrecht en het naburige recht?
In Nederland zijn er twee belangrijke vormen van bescherming voor muziek: auteursrecht en naburige rechten. Ze beschermen verschillende betrokkenen in het creatie-, uitvoerings- en opnameproces van muziek. Hier zijn de belangrijkste verschillen:
1. Auteursrecht (voor makers van muziek en teksten)
- Beschermt de componist en de tekstschrijver van een muziekwerk.
- Ontstaat automatisch zodra het werk waarneembaar is en vereist geen registratie.
- Geldt voor de melodie, akkoorden, songteksten en andere originele muzikale elementen.
- Duur: tot 70 jaar na het overlijden van de langstlevende maker.
- Wordt beheerd door collectieve organisaties zoals Buma en Stemra.
2. Naburige rechten (voor artiesten en producenten)
- Beschermt uitvoerende artiesten (bijv. zangers en muzikanten) en producenten.
- Geldt voor de opname en uitvoering van muziek, niet voor de compositie zelf.
- Ook ontstaan deze rechten automatisch zonder registratie.
- Duur: 70 jaar na de eerste rechtmatige openbaarmaking van de opname.
- Wordt beheerd door organisaties zoals Sena en Norma.
Belangrijkste verschillen
| Kenmerk | Auteursrecht | Naburige rechten |
|---|---|---|
| Beschermt | Componisten en tekstschrijvers | Uitvoerende artiesten en producenten |
| Geldt voor | Muzikale compositie en tekst | Opnames en uitvoeringen van muziek |
| Duur bescherming | 70 jaar na overlijden maker | 70 jaar na eerste publicatie |
| Beheer door | Buma en Stemra | Sena en Norma |
| Voorbeelden | Een componist schrijft een liedje en heeft auteursrecht | Een zanger zingt het liedje in de studio en neemt het zelf op, waardoor hij/zij/hen naburige rechten op de opname heeft |
Praktisch voorbeeld
De zanger, gitarist, drummer en de platenmaatschappij krijgen naburige rechten op de uitvoering en opname. Wil je meer weten over het recht van de fonogrammenproducent, ofwel de “mastereigenaar”? Lees dat dit uitgebreide artikel op danceadvocaat.nl of dit blog over de rechtszaak tussen Martin Garrix en Spinnin’ Records en dit blog over de rechtszaak tussen Ronnie Flex en Top Notch / Universal.
De componist en tekstschrijver krijgen auteursrecht. Wil je meer weten over publishing? Lees dan dit artikel op danceadvocaat.nl over de voor- en nadelen van een publishing deal en dit blog over de rechtszaak over een publishingcontract met onder meer betrekking tot Better Off Alone van Alice Deejay.
Welke muziekcontracten gaan over auteursrecht?
Denk aan een co-writing agreement, muziekuitgaveovereenkomst (publishingdeal), fondsovereenkomst, JV-overeenkomst, sample licenties, synchronisatie-overeenkomsten (sync deals), split sheet, producer-overeenkomst, work (made) for hire agreement of bijvoorbeeld een opdrachtovereenkomst voor het maken van muziek. Bedenk dat deze contracten om het muziekwerk en dus de tekst en compositie moeten gaan. Als het gaat om de uitvoering en opname, dan wordt er gewerkt met naburige rechten. Soms wordt dat in รฉรฉn contract geregeld, maar je moet goed onthouden dat het om twee rechten en dus ook om meerdere geldstromen gaat.
Samenvatting
- Het auteursrecht beschermt de makers en rechthebbenden van muziekwerken;
- Om als “werk” aangemerkt te worden, moet een compositie of tekst gemaakt zijn door een mens en een zekere mate van creativiteit en originaliteit bevatten;
- Auteursrecht gaat dus over muziek die je kan zien als noten, melodie of tekst, vรณรณrdat het gezongen of gespeeld is;
- Auteursrecht wordt geรซxploiteerd door onder meer muziekuitgevers / publishers;
- Buma en Stemra zijn de collectieve rechtenorganisaties die met auteursrechten werken;
- Het auteursrecht is geregeld in een andere wet en gaat over iets anders dan naburige rechten.
